#8 Ukochane równanie profesora – Yōko Ogawa

Przenosimy się do Japonii, mamy rok 1994. Poznajcie proszę bohaterów bez imion. Narratorką jest trzydziestoparoletnia kobieta, gosposia, która z agencji pomocy domowych zostaje skierowana do domu Profesora do pracy. Niegdyś mężczyzna był energicznym geniuszem matematycznym, dziś to schorowany starszy pan, zamknięty w sobie i odizolowany od świata zewnętrznego. Głównym problemem, z jakim mierzy się – jak zwykła mówić do niego gosposia – Profesor, jest uszkodzenie części mózgu, które skutkuje brakiem pamięci krótkotrwałej. Mężczyzna został okaleczony w ten sposób przez wypadek samochodowy, który wydarzył się dwie dekady wcześniej. Na skutek tego zdarzenia Profesor jest w stanie zapamiętać tylko osiemdziesiąt minut z bieżącego życia. Po upływie tego czasu jego mózg kasuje wszystkie wspomnienia, z wyjątkiem tych sprzed wypadku.

„Jako całość jego mózg pracuje bardzo dobrze(…) Potrafi powtórzyć twierdzenie, które sam wymyślił trzydzieści lat temu, ale nie wie co jadł wczoraj na kolację. Mówiąc obrazowo, to tak, jakby w jego głowie znajdowała się tylko jedna osiemdziesięciominutowa kaseta wideo. Kiedy wyczerpie się wolne miejsce, kaseta nagrywa ponownie, niszcząc poprzednie wspomnienia.”

 
Jego sposób, by nadal odnajdywać się w rzeczywistym świecie, to zapisywanie najważniejszych informacji na karteczkach, które przypina sobie do marynarki. Najważniejszą informacją jest, że jego mózg pracuje przez osiemdziesiąt minut. Równie ważna rzecz, to wiadomość o nowej gosposi, która codziennie go wita z uśmiechem, a ten – zamiast odwzajemnienia uśmiechu czy innego gestu powitalnego – pyta ją o numer buta.

„Liczby były dla niego tym, czym dla innych wyciągnięcie ręki na powitanie. Jednocześnie były też płaszczem ochronnym.”

Nieco później, z gosposią do domu Profesora, zaczął przychodzić jej dziesięcioletni syn, którego mężczyzna zwykł nazywać Pierwiastkiem. To oczywiście z powodu płaskiego czubka głowy chłopca. Od samego początku mężczyzna polubił towarzystwo chłopaka i zaczął go wprowadzać w skomplikowany matematyczny świat pełen liczb pierwszych, wzorów, twierdzeń i trudnych problemów. Szybko cała trójka nawiązała nić porozumienia.

„(…) ale kiedy Profesor mówił o liczbach, same wchodziły mi do głowy(…) Westchnienia na widok jakiegoś wzoru, słowa zachwytu nad jego pięknem, błysk w oczach – już samo to sprawiało, że matematyka wydała mi się interesująca.”

Nie tylko matematyka była łącznikiem między Pierwiastkiem, a Profesorem. Połączyła ich również miłość do baseballu, ponieważ obaj kibicują drużynie Tygrysów. Prawdą jest, że starszy mężczyzna stracił dwie dekady z wydarzeń swojego ulubionego sportu. Chłopczyk jednak, wykazując się dorosłością, dba o to, by jego przyjaciel nie był zakłopotany czy zmartwiony brakiem wiedzy teraźniejszej. Dokładnie schowane pudełko po ciastkach odkrywa kolejne tajemnice starca. Co się tam znajduje?

To odkrycie przyczynia się do późniejszych wydarzeń – kupna prezentu dla Profesora i wspólnego świętowania.

Tych ludzi dzieli wszystko: wiek, status społeczny i majątkowy, nawet zainteresowania. W rezultacie jednak Yōko Ogawa ukazuje w piękny i subtelny sposób, że takie bariery kruszeją pod wpływem uczuć. W dzisiejszych czasach ludzie często w relacjach doszukują się drugiego dna. Nie są w stanie pojąć bezinteresowności podstawowych relacji międzyludzkich. Bratowa Profesora, wdowa, wprost pyta gosposię, czy chce pieniędzy, ponieważ nie wierzy że tę dwójkę ludzi mogła połączyć prawdziwa przyjaźń.

Teraz, w dobie Internetu, te relacje również przeszły na inny wymiar, spychając na boczny tor zdolność bezpośredniej komunikacji.

Bardzo minimalistyczna, o głębokiej sile przyjaźni, o pamięci i stracie. Emocjonalna do szpiku kości. Wszystkie działania i gesty są z góry przyporządkowane określonej strukturze. Ta powieść jest literacko piękną powieścią. Bez wątpienia to opowieść o nas samych.

Głęboko wierzę, że Wy również po nią sięgniecie i zachwycicie się takimi wartościami, jak przyjaźń i oddanie. Mam również nadzieję, iż będziecie zdolni dostrzec ukryte piękno królowej nauk – matematyki. Sama dowiedziałam się mnóstwo ciekawych rzeczy! Poznałam liczby obfite i deficytowe; hipotezę Artina; wzór Eulera i wiele pięknych, matematycznych przemyśleń i zapisów.

Tytuł: Ukochane równanie profesora

Tytuł oryg.:  Hakase no aishita sūshiki (博士の愛した数式)

Autor: Yōko Ogawa

Wydawnictwo: Tajfuny

Data wydania: 01-06-2019

Przekład: Anna Horikoshi

Moja ocena: 8/10